ALMANYA'DA ÇALIŞMAK VE İŞ BULMAK
Ögrenci olarak Almanya da nasıl ve hangi süre ile çalışabilirsiniz? Ögrenci olarak eğitim masraflarınızın ne kadar bir kısmını çalışarak karşılayabilirsiniz? Nasıl staj veya is bulabilirsiniz? Türkiye’den direk mezun olarak Almanya da is bulabilir misiniz?
Eğitim için Almanya’nın tercih edilmesinde en önemli sebeplerden birisi de eğitim masraflarının diğer gelişmiş ülkelere göre daha düşük olması ve öğrencilere eğitim görürken de birçok alanda iş imkânı tanımasıdır.
Yabancı öğrenciler için düzenlenen yasaya göre (§ 16 ABS. 3 Aufenthaltsgesetz), Almanya da yabancı öğrenciler yılda 120 tam gün veya 240 yarım gün çalışma hakkına sahiptirler.
İlk aşamada en çok sorulan sorulardan birisi ise, dil kursuna giderken de çalışma hakki alınıp alınmayacağı üzerinedir. Yasal olarak dil kursu öğrencilerine çalışma izni verilmez. Fakat bazen oturum aldığınız yabancılar şubesi istisnai durumlarda özel olarak görüşülerek çalışma izni verebilir. Birçok yabancılar dairesi de sadece okul tatillerinde sinirli tutmak şartıyla çalışma izni alabilirler. Okul tatilleriyle kısıtlı olmak üzere çalışma izni alanlar, şayet dil kursunu tamamladılarsa veya ara veriyorlarsa o zaman dil kursu eğitimi aldığı okuldan bir belge (Ferienbescheinigung) alıp, çalışacağı firmaya ileterek bu şekilde dil kursu süresince de çalışabilir.
Fakat en önemli nokta ise, ortalama olarak bir öğrencinin hem çalışıp hem okuyarak ne kadar kazanabileceğidir. İlk aşamada kesinlikle sunu belirtmek gerekir ki, “düzenli” bir şekilde eğitim hayatına devam eden bir ögrenci ek bir is bularak ayda aşağı yukarı 300-500 euro kazanabilir ve kalacak bir yeri yoksa bu parayla tüm masraflarını karşılaması çok zor. O yüzden Almanya ya gelirken hem çalışırım hem eğitim hayatimi sürdürürüm düşüncesiyle Almanya ya gelirseniz ya eğitim hayatınızda ya da maddi olarak çok büyük sorunlar yasarsınız.
Üniversiteye kayıt yaptıran bir ögrenci hemen kayıtlı olduğu yabancılar dairesine başvuru yapıp, ögrenci adayı vizesini, ögrenci vizesine çevirttirerek yukarda belirtildiği şekilde çalışma izni alabilir.
İlk dikkat etmeniz gereken nokta, haftada 20 saati geçmeyecek şekilde bir is bulmanızdır. Haftalık 20 saatten daha fazla mesai gerektiren bir is bulursanız o zaman kazanacağınızın paranın bir kısmi vergi olarak kesilir. Aylık 450 euro ya kadar gelir getiren islerde çalışırsanız, hic bir kesinti olmadan maaşını alırsınız (Minijob).
Bu verilen 120 tam günlük çalışma izni ise, sizin ise başladığınız andan itibaren başlamaz. 1 Ocak tarihinden 31 Aralık tarihini kapsayan süredir. Örneğin şubat ayında bir firmada ise başladınız ve eylül ayına doğru 120 günü doldurduysanız, çalışma izni hakkinizi doldurmuş olursunuz ve bu durumda isten de çıkarılabilirsiniz. Devam eden yılın ilk çalışma günü ile birlikte çalışma hakki olan günleriniz de sıfırlanır. Fakat bölümle ilgili staj yaptıysanız veya üniversitede çalışıyorsanız bu verilen 120 gün çalışma izninde esneme olabilir. Bu durumu mutlaka işvereninize bildirmeniz gerekir.
Almanya da genel olarak öğrencilerin yapacakları isler, çeşitli gruplarda sınıflandırılır:
Aushilfe: Tam olarak karşılığı bizdeki Part time isleridir. Genelde bistrolarda, restoran veya marketlerde bu tür isler bulabilirsiniz. Aylık geliriniz en fazla 450 Euro olur.
Werkstudent: Bölümünüzle ilgili firmalarda yukarda belirtilen Aushilfe tarzında yapılan islerdir. Aylık geliriniz normal şartlarda 450-850 euro arasında değişir. Genelde sayısal bölüm okuyanların yüksek ihtimalde is bulabildiği alandır.
HiWis: Okuduğunuz fakültede örneğin asistan veya laboratuvar görevlisi olarak çalışma sistemine verilen isimdir (wissenschaftliche Hilfskraft). Bu tür bir is bulabilirseniz oldukça yüksek saat ücretiyle çalışabilirsiniz. En avantajlı ögrenci isi Hiwis olarak çalışmaktır. Hem çalışma izni olarak yukarda belirtilen 120 gün izni de asabilir, hem kendi alanınızda kendinizi çok daha iyi bir şekilde geliştirebilir hem de daha az ise zaman ayırarak iyi bir gelir elde edip, eğitim hayatinizi da hic bir şekilde sekteye uğratmamış olursunuz.
En çok gelen sorulardan birisi de Türkiye de bir bölüm bitirip, buraya geldikten sonra Türkiye de almış olduğu karneye denklik alıp, Almanya da örneğin mühendis veya öğretmen olarak çalışıp çalışılamayacağı sorusudur. İlk olarak yanılgı yaratan hususlardan bir tanesi, Almanya’nın artık yurt disindaki diplomaları hukuken tanımasıdır. Fakat siz ögrenci vizesi alarak Almanya ya geliyorsanız, zaten yukarda belirtildiği gibi belirli bir süre çalışma izniniz oluyor. Bu sinirli çalışma izniyle zaten tam zamanlı olarak çalışma hakkiniz olmuyor. Karne denkliği için başvuru yapıp, denklik alsanız bile ögrenci vizeniz olduğu için yine Türkiye’deki diplomanız üzerinden herhangi bir is bulamazsanız. Fakat Werkstudent veya Praktikum için is aramanız çok daha avantajlıdır.
Diğer önemli bir konu da Türkiye de bir bölüm bitirip Almanya ya direk olarak çalışmak için gelinebilirmiş sorusudur. Kanunen buna herhangi bir engel yok. Türkiye de üniversite bitiren birisi Almanya da şayet kendi bölümüyle ilgili bir is bulursa, Alman konsolosluklarında işçi vizesi için başvurabilir. Fakat Türkiye de bir lisans mezununun Almanya da is bulabilmesi oldukça zordur. Çünkü artık Almanya da yüksek lisans bitirmek bile tam olarak is garantisi vermemektedir. Sadece lisans bitirenlerin ise is bulabilme şansı düşüktür. Bu çerçevede Türkiye de lisans bitiren, Almancayı hemen hemen hic veya az çok ögrenen birinin, Almanya da doğmuş büyümüş ve bir alman üniversitesinde yüksek lisans eğitimi almış rakiplerine göre is bulabilmeleri çok realist bir yaklaşım olmaz.
Fakat bu durum doktorlar için geçerli değildi. Türkiye de TIP eğitimi almış birisi, direk olarak B2 veya C1 Almanca sertifikası aldıktan sonra (eyalete göre bu seviye değişiyor), direk olarak denklik başvurusu yapıp (Approbation), Almanya’daki sağlık kurumları, klinik veya özel muayenehanelerde çok daha rahat is bulabilirler. Fakat Türkiye de değil de örneğin Moldova, Bulgaristan veya Azerbaycan gibi ülkelerde TIP eğitimi aldıysanız, diplomanız direk denklik görmeyebilir.
Bir sonraki adim ise, eğitim sonrası Almanya da kalıp çalışma hakkini nasıl elde edebileceğimiz üzeredir. Almanya da lisans veya yüksek lisans eğitimini tamamladıktan sonra size 18 ay süre verilir. Bu süre zarfında kendi alanınızla ilgili bir is bulmanız gerekmektedir. 18 ay içerisinde is bulamazsanız ülkeyi terk etmek zorunda kalırsınız.
Almanya’nin gelişmiş bir ülke olması, her alanda is imkânı sunması ve sürekli gazetelerde okuduğumuz “Almanya da kalifiye elemanlar aranıyor” haberlerine rağmen, yine de mezun olan akademisyenler için is bulmak çok da sanıldığı kadar kolay değildir. İlk olarak firmalara yolladığınız başvuru dosyalarını (Bewerbung) çok özenli bir şekilde düzenleyip göndermeniz gerekir.
Türkiye de olduğu gibi yine Almanya da çok sayıda internet sitesi üzerinden is ilanlarını takip edebilirsiniz. Aşağıda bu sitelerin listesini tanıtacağız. Bunun dışında yine direk olarak bölümünüzle ilgili firmaların sitelerinde de is ilanlarını takip edebilirsiniz. Bunun dışında eğitim sırasında is arayanlar yine üniversitede panolara aşılan is ilanlarını takip etmelerinde fayda vardır. Yine birçok üniversitede öğrencilere staj konusunda yardım eden kurumlar da vardır (Praktikumsamt veya Studentenwerk).
Is ilanlarını bulabileceğiniz siteler:
http://www.jobsuma.de/werkstudent
https://www.xing.com/jobs/k-student/?rac=semc470f841
http://www.jobmensa.de/studentenjobs
https://www.jobruf.de/studentenjobs.html
https://www.studentjob.de/
http://bewerber.studenten-vermittlung.com/stellenmarkt.aspx
http://www.monster.de/
http://jobsuche.studis-online.monster.de/internship?&jt=5
http://www.connecticum.de/Jobboerse/Studentenjobs
http://www.jobware.de/
http://karriere.ferrero.de/
https://www.praktikum.info/
http://www.meinpraktikum.de/
http://www.absolventa.de/praktikum
http://www.go-jobware.de/ca/index.html
https://www.stepstone.de/
https://www.xn--jobbrse-d1a.com/
http://www.jobworld.de/
http://www.kimeta.de/
http://www.yourfirm.de/jobboerse/
https://jobboerse.arbeitsagentur.de/
http://www.aktuelle-jobs.de/
Almanya'da iş bulmak ve çalışmak ile ilgili ek sorularınızı, iletişim seçeneklerinden birini seçip bize ulaşarak sorabilir ve danışmanlık hizmetimizden yararlanarak Almanya hayallerinize siz de kavuşabilirsiniz ...
Saygılarımızla
Herdem Umur
'' Almanya yolcusu kalmasın! ''